Może zwrócę uwagę na kilka myśli:
„Odległość” od Miłości, często wprost od przyjęcia i zaakceptowania Miłości jako siły stwórczej, a dalej — Boga jako osobistego Ojca i Zbawcy, odmierza człowiekowi jego odległość od Prawdy w życiu ziemskim. I określa ją człowiek sam.
I druga:
Każda istota duchowa wie, kim jest, skąd „się wzięła” i co jest celem jej istnienia i jego sensem. Jeśli człowiek nie rozumiał tego w życiu na ziemi z własnej winy lub na skutek winy środowiska, w którym żył, i władzy, jakiej podlegał — wie to po wyzwoleniu się z materii.
Szczególnej uwadze poświęcam słowa, które następują tuż po tamtych:
— Od razu…?
— Na ogół prawie natychmiast, jeśli żył według praw jakiejkolwiek religii, nawet pierwotnej, tym bardziej religii o pogłębionym obrazie Boga. Dalsze zrozumienie zależy od użytku, jaki zrobił ze swego sumienia i rozumu, czyli od własnego wkładu w określenie siebie przy pomocy władz duszy i uzdolnień ciała jako narzędzi, potem zaś od wierności wyborowi, jeśli go uczynił, wierności wynikłej z miłości, a nie ze strachu.
Wielokrotnie o tym pisałem, że aczkolwiek nie ma innej drogi do Boga-Ojca, niż przez Jego Syna, to nie oznacza, że tylko chrześcijanie dostąpią zbawienia. Chrystus zbawił wszystkich ludzi i każdy z nas – bez względu na wyznanie – może Go wybrać. Im mniejsze zniekształcenia w obrazie Boga wprowadza dana religia, tym łatwiej o ten wybór, bo szybciej następuje rozpoznanie, o którym była mowa w poprzednim fragmencie.
I czwarta:
Jedynie Pan nasz zna sumienia ludzi na wskroś. Dlatego tylko On może być sędzią, a właściwie światłością sumienia ludzkiego, wobec której człowiek sam siebie osądza.
Również wielokrotnie pisałem, że sąd, jaki odbywa się w chwili śmierci, dokonuje się w naszym sumieniu.
I ostatnia myśl, którą chciałbym specjalnie wyróżnić:
Widzisz, są ciemności błędu przyjętego dobrowolnie dla własnej wygody lub dla usprawiedliwienia się we własnych oczach. Z samozakłamania trudno jest wyjść — te ciemności otaczały przecież danego człowieka już w życiu, żył w nich i zabrał je — musi więc znieść okres czekania i cierpienia. Jest to okres leczenia otwartych ran duszy, której sam je zadał. Dzieje się tak wtedy, kiedy ktoś miał wszelkie warunki poznania prawdy, ale ją odrzucał. Okres ten dla duszy ludzkiej świadomej i obdarzonej sprawnością jest strasznym błądzeniem na czarnej pustyni samotności, a trwa dopóty, dopóki nie zapragnie się z całej mocy poznać prawdę o sobie, choćby najgorszą.
Jak sądzę, to najtrudniejsza sprawa dla każdego myślącego człowieka. Wiemy bowiem, że człowiek jest zdolny do samooszukiwania siebie. Inaczej – wiem, że jestem zdolny do samooszukiwania siebie. Z drugiej strony wiem, że nie wszystko, co o sobie słyszę od innych, jest spojrzeniem obiektywnym; często to spojrzenie jest skrzywione przez zazdrość, własne kompleksy, czy wręcz nienawiść… Ważne jest mieć prawdziwych przyjaciół, zatroskanych o ciebie, ukazujących prawdę o tobie nie po to, by cię poniżyć, lecz po to, byś ty nie utonął w oszustwie… Gdy utoniesz, wychodzić będziesz z tego już po tamtej stronie życia w strasznym błądzeniu na czarnej pustyni samotności.